Ci z Państwa, którzy związani są z branżą budowlaną, planują budowę własnego domu, są w jej trakcie albo już posiadają swoją nieruchomość z pewnością zauważyli, że na przestrzeni ostatnich lat trudno nadążyć ze zmianami regulacji ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz.U. z 2021 r., poz. 2351). Zmiany, które weszły w życie od br. mają związek z Ustawą z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1557), której część przepisów weszła w życie 14 dni od dnia jej ogłoszenia, a pozostała z nich kolejno z dniem 1 sierpnia 2022 r., po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia oraz z dniem 1 stycznia 2023 r.
W rzeczonym wpisie postaram się przybliżyć najważniejsze zmiany w przepisach Prawa budowlanego, śledząc powyższe regulacje oraz rządowe portale informacyjne.
Nowe przepisy mają w założeniu uprościć i przyspieszyć proces inwestycyjno-budowlany, jak również zmniejszyć obowiązki ciążące zarówno po stronie inwestorów, jak też organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego.
Nowe przepisy budowlane to m.in.:
- umożliwienie budowy budynków mieszkalnych jednorodzinnych na podstawie jednolitej procedury niezależnie od metrażu, tj. bez pozwolenia na budowę,
- rozszerzenie katalogu obiektów budowlanych i robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz dokonania zgłoszenia,
- utworzenie Bazy Projektów Budowlanych,
- wprowadzenie kar za nieterminowe wydawanie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę,
- usprawnienie procedury oddawania do użytkowania obiektów budowlanych,
- przywrócenie rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie,
- ciąg dalszy cyfryzacji procesu budowlanego poprzez:
- rozszerzenie systemu Elektronicznego Dziennika Budowy,
- wprowadzenie Elektronicznej Książki Obiektu Budowlanego,
- wprowadzenie Elektronicznego Centralnego Rejestru osób posiadających Uprawnienia Budowlane (system e-CRUB),
- rozbudowanie portalu e-budownictwo.
Pokrótce omówię każdy z ww. aspektów.
Budowa wszystkich domów jednorodzinnych bez pozwolenia.
Nowe przepisy wprowadzają możliwość budowy domu powyżej 70 m² (tj. takich bez ograniczeń dot. powierzchni zabudowy; jedyna restrykcja dotyczy wysokości domu ograniczonej do dwóch kondygnacji) tylko na podstawie zgłoszenia z projektem i obowiązkowym kierownikiem budowy. Domy powyżej 70 m² będą też miały bardzo uproszczoną procedurę odbioru, polegającą na tym, że wyłącznie kierownik budowy potwierdzi gotowość do zamieszkania.Domy poniżej 70 m² można bowiem budować bez pozwolenia na budowę i bez kierownika budowy (o tym więcej w artykule na blogu z dnia 5 kwietnia 2022 r.)
Rozszerzenie katalogu inwestycji niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę, a wymagających jedynie dokonania zgłoszenia oraz katalogu inwestycji niewymagających ani decyzji o pozwoleniu na budowę, ani zgłoszenia.
Zwolnione z pozwolenia na budowę, ale wymagające zgłoszenia:
- części budowlane wolnostojącej elektrowni wiatrowej, której całkowita wysokość jest większa niż 3 m i nie większa niż 12 m oraz której moc nie przekracza mocy mikroinstalacji, a odległość jej usytuowania od granic działki jest nie mniejsza niż jej całkowita wysokość (ww. inwestycja na etapie zgłoszenia wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego i projektu architektoniczno-budowlanego, a na etapie rozpoczęcia robót budowlanych sporządzenia projektu technicznego i zapewnienia udziału kierownika budowy).
Zwolnione z pozwolenia na budowę i zgłoszenia:
- części budowlane wolnostojącej elektrowni wiatrowej, której całkowita wysokość jest nie większa niż 3 m.
Wymagane zgłoszenia:
- budowa wylotów do cieków naturalnych i budowa zbiorników na wody opadowe lub roztopowe o pojemności większej niż 3 m³ i nie większej niż 10 m³ (budowa ww. zbiorników do 3 m³ bez zgłoszenia).
Baza Projektów Budowlanych
Baza Projektów Budowlanych usprawni działanie urzędów poprzez dostęp i wgląd do projektów budowlanych i ich poszczególnych elementów sporządzonych w postaci elektronicznej organom administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w przypadku wniosków, zgłoszeń i zawiadomień składanych przez inwestora, który zamiast załączać projekt budowlany, będzie mógł wskazywać indywidualny numer projektu umieszczony uprzednio w Bazie Projektów Budowlanych.
Kary za nieterminowe wydawanie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę
Wraz z nowelizacją nastąpiło doprecyzowanie przepisów dot. rejestrów wniosków o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę tak, aby rejestry te obejmowały również wnioski o pozwoleniu na rozbiórkę i decyzję o pozwoleniu na rozbiórkę. Rejestr ten umożliwi sprawdzanie terminowości w zakresie wydawania pozwoleń na budowę, w tym wyłapywanie ich przekroczenia i na tej podstawie nakładania kar finansowych.
Usprawnienie procedury oddawania do użytkowania obiektów budowlanych
Duża zmiana dotyczy również likwidacji obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie, dopuszczając tym samym oddanie do użytkowania obiektów budowlanych w drodze zawiadomienia o zakończeniu budowy. Odtąd pozwolenie na użytkowanie wymagane jest wówczas, gdy przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych orazgdy sam inwestor dobrowolnie o to występuje, mimo że uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nie jest wymagane.W pozostałych przypadkach wymagane jest zawiadomienie o zakończeniu budowy.
Co więcej, rezygnacja w stosunku do budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych kategorii III (tj. domów letniskowych, budynków gospodarczych, garaży do dwóch stanowisk włącznie) z procedury formalnego oddawania do użytkowania pozwala, aby oddanie do użytkowania ww. obiektów nastąpiło już z chwilą złożenia przez kierownika budowy oświadczenia o zakończeniu budowy i możliwości przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego.
Przed przystąpieniem do użytkowania do dokumentacji budowy konieczne jest jednak dołączenie odpowiedniej dokumentacji, tj.:projektu technicznego,protokołów badań i sprawdzeń: przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem,dokumentacji geodezyjnej, zawierającej wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz informacji o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstwach od tego projektu.
Warto tym samym dołączać do dokumentacji budowy wykonaną przez kierownika budowy dokumentację fotograficzną celem weryfikacji wykonania obiektu budowlanego zgodnie z projektem budowlanym.
Przywrócenie rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie
Od br. przywrócono rzeczoznawstwo budowlane, jako samodzielną funkcję techniczną w budownictwie oraz ustanowiono, jako samodzielną funkcję techniczną w budownictwie, działalność obejmującą sporządzanie opracowań technicznych dotyczących obiektów budowlanych, tj. opinii technicznych, ocen technicznych, orzeczeń technicznych czy ekspertyz technicznych. Tym samym, pozwala to na samodzielny dobór metody badawczej dokonania oględzin, wykonania niezbędnych obliczeń i pomiarów oraz sformułowania wniosków, co z pewnością poprawi jakość świadczonych usług, ponieważ wiązać się to będzie z ponoszeniem odpowiedzialności zawodowej, dyscyplinarnej i cywilnej.
Elektroniczny Dziennik Budowy (EDB)
Jest to system umożliwiający prowadzenie dziennika budowy w wersji elektronicznej, który oficjalnie ma zostać uruchomiony 27 stycznia 2023 r. Od tej daty inwestor może wybrać czy przejść na elektroniczną wersję dokumentu, czy prowadzić dziennik budowy w wersji papierowej, która będzie dostępna dla inwestorów jeszcze do 2030 roku – po tym terminie nastąpi obowiązkowe przejście na Elektroniczny Dziennik Budowy.
Osobą odpowiedzialną za udostępnianie EDB innym uczestnikom procesu budowlanego, tj. kierownikowi budowy, projektantowi, inspektorowi nadzoru inwestorskiego czy upoważnionemu przedstawicielowi będzie inwestor, jako osoba odpowiedzialna za realizowaną inwestycję.
Dostęp do przeglądania EDB zyskają organy administracji architektoniczno-budowlanej, inspektor nadzoru budowlanego oraz inne organy uprawnione do kontroli przestrzegania przepisów.
Elektroniczna Książka Obiektu Budowlanego (c-KOB)
Za ten system odpowiedzialny jest Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB), który od 1 stycznia br. realizowany w formie aplikacji pozwala każdorazowemu właścicielowi lub zarządcy nieruchomości na dokonywanie wpisów dot. informacji o obiekcie budowlanym, właścicielach i zarządcach, przeprowadzanych kontrolach, ekspertyzach oraz opiniach technicznych, robotach budowlanych czy też decyzjach, postanowieniach i zaświadczeniach.
Elektroniczny Centralny Rejestr osób posiadających Uprawnienia Budowlane (e-CRUB)
System e-CRUB, tj. wyszukiwarka osób z uprawnieniami budowlanymi, oficjalnie ruszyła 1 sierpnia 2022. System e-CRUB zastąpił dotychczasowy Centralny Rejestr osób posiadających uprawnienia budowlane oraz rejestr ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie (CRUB).
Odtąd informacje nt. zdobytych uprawnień budowlanych znajdują się w systemie automatycznie, od razu po zdanym egzaminie na uprawnienia budowlane. Wyszukiwarka ta pozwala zarówno inwestorom, jak również urzędnikom szybko sprawdzić kwalifikacje i uprawniania inżynierów czy architektów oraz informacje o ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie.
portal e-budownictwo
https://e-budownictwo.gunb.gov.pl
Serwis e-budownictwo to platforma do załatwiania w urzędach spraw z zakresu branży budowlanej. Aktualnie w serwisie dostępnych jest 26 formularzy i wniosków dotyczących wybranych procedur budowlanych, służących inwestorom do pobierania i wypełniania, które można podpisać podpisem zaufanym lub elektronicznym, a następnie przesłać online do organu administracji architektoniczno-budowlanej lub nadzoru budowlanego.
