Obowiązek odśnieżania chodnika wynika z Ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku w gminach (Dz.U z 2022 r., poz. 2519), a konkretniej art. 5 ust. 1 pkt 4, który stanowi, że właściciel nieruchomości jest zobowiązany do uprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych bezpośrednio przy granicy jego nieruchomości. Co więcej, odśnieżanie chodników obciąża nie tylko właścicieli, ale także użytkowników wieczystych i inne osoby władające nieruchomością (np. najemców).
Obowiązek odśnieżania spoczywa na właścicielu nieruchomości, jeżeli chodnik przylega bezpośrednio do ogrodzenia domu. Jeżeli zaś między chodnikiem a granicą działki usytuowany jest rów melioracyjny, trawnik, pas zieleni lub jakakolwiek inna przeszkoda, obowiązek odśnieżenia spoczywa już na gminie.
W przypadku, gdy na nieruchomości trwa budowa domu, to odśnieżanie chodnika należy do wykonawcy robót budowlanych.
W odniesieniu do nieruchomości z budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązek odśnieżania chodników obciąża wspólnotę albo spółdzielnię mieszkaniową.
Uczulam, że nie należy lekceważyć opisywanego obowiązku, ponieważ właściciel nieruchomości może zostać ukarany grzywną za śnieg zalegający wzdłuż ogrodzenia. Bowiem na mocy art. 117 kodeksu wykroczeń (Dz.U z 2022 r., poz. 2151) osobie niewywiązującej się z obowiązku utrzymania porządku w obrębie swojej nieruchomości grozi nagana lub grzywna w wysokości do 1.500 zł.
Po drugie, właściciel może zostać pozwany przez osobę, która dowodząc, że wskutek niedopełnienia przez niego obowiązku należytego utrzymania stanu chodnika, może żądać zapłaty odszkodowania (tj. zwrotu kosztów leczenia urazu doznanego na skutek upadku, jak również późniejszej rehabilitacji) i zadośćuczynienia tak zwanej krzywdzie.
Marginalnie wskazuję, że odszkodowanie może także dotyczyć zwrotu kosztów uszkodzonego samochodu, gdy wypadek miał miejsce na drodze (dotyczy to również drogi prywatnej i drogi wewnętrznej).
Ps. Wyjątek stanowią oczywiście nagłe i intensywne opady śniegu.
W zależności od sposobu zarządzania nieruchomością, poszkodowany za wypadek na oblodzonej czy nieodśnieżonej nawierzchni może żądać, na podstawie art. 415 kodeksu cywilnego (Dz.U z 2022 r., poz. 1360), odszkodowania lub zadośćuczynienia od właściciela nieruchomości, zarządcy lub firmy sprzątającej dany obiekt, z którą zarządca ma podpisaną umowę.
Za wypadki, które zdarzyły się na chodnikach będących otoczeniem drogi publicznej, odpowiada zarządca drogi publicznej (generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad odpowiada za drogi krajowe, wojewoda za drogi wojewódzkie, zarząd powiatu za drogi powiatowe, wójtowie – burmistrzowie – prezydenci miast za drogi gminne).
Właściciele i zarządcy powinni również zadbać o niedopuszczenie do przeciążenia konstrukcji budynku przez zalegający na dachu śnieg i zapewnienie – w razie konieczności – odśnieżania dachu oraz elementów elewacji budynku, a ponadto usuwanie sopli, brył, nawisów lodowych i śniegowych, ponieważ zgodnie z art. 61 pkt 2 Prawa budowlanego (Dz. U. z 2021 r., poz. 2351) obowiązek odśnieżania dachu i elewacji spoczywa właśnie na nich. Skutkiem niezapewnienia ww. bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego, grozi grzywna lub nawet kara pozbawienia wolności do roku. Warto zatem posiadać ubezpieczenie OC domu, która zagwarantuje pokrycie ewentualnie wyrządzonych szkód.
Tej zimy należy również być bardzo wyczulonym na odpowiednie odśnieżenie samochodu z uwagi na zaostrzenie przepisów. Można wyróżnić konsekwencje prawne za:
- jazdę na tzw. „bałwana” (tj. z czapą śniegu na dachu albo masce samochodu) lub jazdę na tzw. „czołgistę” (tj. z niewielką szparą wyskrobaną w oblodzonej przedniej szybie), za co grozi mandat do 3 tys. zł,
- jazdę przy oblodzonych światłach lub nieodśnieżonej tablicy, za co grozi mandat w wysokości 300 zł i 8 punktów karnych,
- odśnieżanie samochodu przy odpalonym silniku, za co grozi mandat w wysokości od 100 zł do 300 zł.
Dlatego warto mieć w domu łopatę do odśnieżania i gumowce, a w samochodzie skrobaczkę do szyb, szczotkę i odmrażacz… 🙂
