Czy osoby skazane za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości mogą ubiegać się o skrócenie orzeczonego wobec nich środka karnego? Instytucja tzw. „blokady alkoholowej”
Zakaz prowadzenia pojazdów jest instytucją bardzo szeroko opisaną przez ustawodawcę, zarówno w Kodeksie karnym (dalej k.k.), jak i Kodeksie wykroczeń (dalej k.w.). Może on zostać orzeczony w wielu wypadkach. Niekiedy takie orzeczenie jest pozostawione do swobodnej decyzji sądu, czasami zaś decyzja ta jest obligatoryjna.
Sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy niż 3 lata wobec osoby, która popełniła przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegła z miejsca zdarzenia, bądź też gdy dokonała ucieczki przed kontrolą policyjną.
Ustawodawca wyłączył możliwość skrócenia orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów wobec osób skazanych w związku z popełnieniem ww. przestępstw. Mogą one jednak starać się o zmianę sposobu wykonywania środka karnego poprzez zezwolenie na prowadzenie pojazdów mechanicznych wyposażonych w blokadę alkoholową. Rozwiązanie to zostało uregulowane w art. 182a Kodeksu karnego wykonawczego (dalej k.k.w.).
Blokada alkoholowa w samochodzie to montowane w pojeździe urządzenie techniczne uniemożliwiające uruchomienie silnika, kiedy stężenie alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3. W przypadku kiedy tester wykryje obecność alkoholu ponad akceptowalną normę, wprawienie pojazdu w ruch nie będzie możliwe. Jeśli natomiast pomiar da wynik negatywny, urządzenie zwalnia blokadę immobilizera, przez co możliwe staje się uruchomienie pojazdu.
Wniosek składa się do Sądu, który w I instancji wydał wyrok skazujący, a sam wniosek o dalsze wykonywanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową nie podlega opłacie.
Co istotne, jednocześnie skazany musi spełnić przesłanki, tj.:
a) zakaz prowadzenia pojazdów wykonywany był przez co najmniej połowę orzeczonego wymiaru (np. jeżeli osoba została skazana na czteroletni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, może złożyć rzeczony wniosek nie wcześniej niż po upływie dwóch lat obowiązywania zakazu), a w przypadku dożywotniego zakaz prowadzenia pojazdów – przez okres co najmniej 10 lat; warto wspomnieć, że okres obowiązującego zakazu zaczyna biec od dnia, w którym prawo jazdy zostało zatrzymane lub od dnia, w którym nastąpiło oddanie prawa jazdy uprawnionemu organowi;
b) stwierdzenie pozytywnej postawy kryminologicznej, na ocenę której składają się przede wszystkim postawa sprawcy, właściwości i warunki osobiste sprawcy, zachowanie w okresie wymaganego środka karnego uzasadniająca przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia, tj. wydania postanowienia o dalszym wykonywaniu zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową, Sąd przesyła z urzędu odpis prawomocnego postanowienia do wydziału komunikacji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania skazanego. Następnie kierowca powinien zgłosić się do wskazanego wydziału komunikacji po skierowanie na kontrolny egzamin na prawo jazdy. Po odebraniu skierowania na egzamin kontrolny, kierowca winien się udać się do Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w celu zapisania się na egzamin kontrolny na prawo jazdy i zdanie części teoretycznej i praktycznej.
Co istotne, niezależnie od tego, na ile Sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów, to kierowca, aby mógł ponownie poruszać się samochodem, musi przejść badania lekarskie, badania psychomotoryczne oraz kurs reedukacyjny. Tym samym, po przesłaniu przez właściwego miejscowo starostędecyzji o skierowaniu na ww. badania nie należy ich bagatelizować, tylko podjąć właściwe kroki w tym kierunku.
Natomiast w przypadku negatywnego rozstrzygnięcia, tj. postanowienia o odmowie zmiany sposobu wykonywania środka karnego, przysługuje zażalenie do Sądu II instancji, tj. Sądu Okręgowego, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia postanowienia (jeżeli wnioskodawca był obecny na ogłoszeniu postanowienia) lub 7 dni od dnia doręczenia przedmiotowego postanowienia (jeżeli wnioskodawca nie był obecny na ogłoszeniu postanowienia).
Na koniec warto podkreślić, że po przebyciu całej drogi formalnej i otrzymaniu prawa jazdy, kolejnym krokiem jest wyposażenie samochodu w stosowną blokadę – może ona zostać przez kierowcę zakupiona lub też wypożyczona. Po montażu należy zaś udać się do stacji diagnostycznej, która przeprowadzi badanie techniczne w zakresie wyposażenia pojazdu w blokadę alkoholową, a wystawione zaświadczenie należy mieć przy sobie w przypadku kontroli drogowej. Niezbędny jest również dokument potwierdzający kalibrację blokady alkoholowej, wystawiony przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela.
