Legalne usunięcie drzew i krzewów na nieruchomości

Warunki wycinki drzew i krzewów na nieruchomości reguluje Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2022 r., poz. 916, dalej u.o.p.).

Przed dokonaniem zgłoszenia lub złożeniem wniosku o pozwolenie na wycięcie drzewa czy krzewu, należy pamiętać, że – wbrew pozorom – usuwanie drzew i krzewów w okresie wiosenno-letnim, a konkretniej w okresie od 1 marca do 15 października, kiedy przypada okres lęgowy większości ptaków, jest nie tyle niezalecane, co narusza zakazy w stosunku do gatunków chronionych, stanowiąc wykroczenie (art. 131 pkt 14 u.o.p.). Co więcej, jeżeli zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym będzie znacznych rozmiarów lub też szkoda w gatunkach chronionych będzie istotna, zastosowanie mogą mieć przepisy Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1138; art. 181).

Co ważne – istnieją sytuacje, w których nie jest wymagane ani zgłoszenie, ani pozwolenie na wycinkę drzew i krzewów. W przypadku drzewa decyduje o tym obwód jego pnia na wysokości 5 cm nad ziemią i jego klasyfikacja gatunkowa, zaś w przypadku krzewu jego powierzchnia.

I tak, można wyciąć drzewo bez pytania urzędu o zgodę, ito bez względu na to, gdzie rośnie, jeżeli obwód pnia nie przekracza:

1. 80 cm – w przypadku topoli, wierzby, klonu jesionolistnego i klonu srebrzystego,
2. 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej i platanu klonolistnego,
3. 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew.

W odniesieniu zaś do krzewu albo krzewów rosnących w skupisku, nie zgłasza się zamiaru ich usunięcia, gdy powierzchnia nie przekracza 25m2.

Zgłoszenie ani pozwolenie nie jest wymagane w odniesieniu do:

1. drzew i krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego (bez względu na obwody pni i zajętą powierzchnię),
2. drzew i krzewów owocowych (z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni),
3. drzew lub krzewów rosnących na plantacjach lub w lasach (zgodnie z Ustawą z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 2022 r., poz. 672); stosuje się tam inne zasady pozyskiwania drewna),
4. krzewów ozdobnych (z wyjątkiem rosnących w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków bądź na terenach zieleni publicznej),
5. drzew lub krzewów, które się złamały albo wywróciły pod wpływem sił natury, wypadku bądź katastrofy (przed usunięciem musi je jednak obejrzeć organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu i potwierdzić, że stanowią złom lub wywrot,
6. drzew lub krzewów należących do gatunków obcych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 2f u.o.p.

KIEDY ZGŁOSZENIE NA WYCINKĘ JEST WYSTARCZAJĄCE

Zgłoszenie wycinki jest wymagane jeżeli:

1. obwód drzewa jest grubszy od limitów wskazanych powyżej,
2. drzewo rośnie na nieruchomości stanowiącej własność osób fizycznych, a ich usunięcie nie ma związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, w tym również rolniczej na nieruchomości,

Jeśli zaś chodzi o krzewy lub ich skupiska rosnące na tego rodzaju działkach – można je usuwać bez żadnych ograniczeń.

Zamiar usunięcia drzewa zgłasza się do właściwego organu, którym jest wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy usunięcia drzewaz terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzki konserwator zabytków, który nie zgłosi w tym zakresie sprzeciwu, tzw. milcząca zgoda organu.

Wnioskodawca może dokonać zgłoszenia:

1. osobiście w urzędzie gminy lub miasta właściwego ze względu na położenie nieruchomości, na której znajduje się zadrzewienie,
2. listownie na adres ww. jednostki samorządu terytorialnego,
3. elektronicznie za pośrednictwem ePUAP (link poniżej).

https://epuap.gov.pl/wps/portal

Przykładowe zgłoszenie zamiaru usunięcia drzewa przez osoby fizyczne zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej znajduje się tutaj:

https://samorzad.gov.pl/web/gmina-dobron/zgloszenie-zamiaru-usuniecia-drzewa-na-cele-nie-zwiazane-z-prowadzeniem-dzialalnosci-gospodarczej-osoby-fizyczne

W zgłoszeniu należy wskazać imię i nazwisko, adres i numer ewidencyjny nieruchomości, z której drzewo ma być usunięte. Obecnie dobrze jest również wskazać dane teleadresowe do kontaktu. Zgłoszenie nie wymaga uzasadnienia, tj. wskazania powodu, dla którego chce usunąć drzewo. Jako załącznik należy przedłożyć rysunek albo mapkę określającą usytuowanie drzewa na nieruchomości.

Spełnienie wyszczególnionych wymogów formalnych jest niezwykle istotne, ponieważ zgłoszenie niezawierające ww. elementów skutkować będzie wydaniem postanowienia nakładającego obowiązek uzupełnienia zgłoszenia w ciągu 7 dni. W przypadku nieuzupełnienia wskazanych braków, organ będzie mógł odstąpić od przeprowadzenia oględzin w terenie, pomimo ustalenia terminu ich przeprowadzenia i wniesie sprzeciw do zgłoszenia.

W przypadku, gdy zgłoszenie jest kompletne lub wnioskodawca uzupełnił je w terminie, w ciągu 21 dni od jego doręczenia/uzupełnienia na nieruchomości nastąpią oględziny drzewa dokonane przez urzędnika właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Jeżeli w ciągu 14 dni od dnia przeprowadzenia oględzin, organ nie wyda sprzeciwu w formie decyzji administracyjnej albo sporządzi zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wnioskodawca może zgodnie z prawem drzewo usunąć. W tym miejscu uczulam, że 14-dniowy termin jest liczony od dnia nadania roztrzygnięcia organu administracji publicznej w placówce pocztowej.

Termin na usunięcie drzewa jest ustawowy i wynosi 6 miesięcy od dnia przeprowadzenia oględzin na nieruchomości. W przypadku nieusunięcia drzewa w ww. terminie, zgłoszenie traci ważność.

KIEDY WYMAGANE JEST UZYSKANIE POZWOLENIA NA WYCINKĘ

Uzyskanie pozwolenia na wycinkę jest wymagane jeżeli:

1. organ administracji publicznej odmówił zgody na usunięcie drzewa po dokonaniu zgłoszenia,
2. wnioskodawca prowadzi na nieruchomości działalność gospodarczą, w tym działalność rolniczą.

Wniosek o zezwolenie na wycinkę wnioskodawca – podobnie jak w przypadku zgłoszenia – kieruje do wójta/burmistrza/prezydenta miasta, a w sytuacji gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Wniosek o uzyskanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości lub jej części może złożyć:

1. właściciel nieruchomości,
2. posiadacz nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości (np. dzierżawca lub najemca),
3. właściciel urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej, jeżeli drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Zgoda właściciela nie jest zaś potrzebna, jeżeli wniosek składa:

1. spółdzielnia mieszkaniowa (ma obowiązek poinformować o zamiarze złożenia wniosku członków spółdzielni, właścicieli budynków lub lokali niebędących członkami spółdzielni oraz osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali)
2. wspólnota mieszkaniowa, w której nieruchomością wspólną zarządza zarząd (ma obowiązek poinformowania, o zamiarze złożenia wnioskuczłonków wspólnoty, w sposób zwyczajowo przyjęty w danej wspólnocie),
3. zarządca nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa,
4. użytkownik wieczysty nieruchomości,
5. posiadacz nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym, niebędący jednym z wymienionych wcześniej podmiotów.

We wniosku o zezwolenie na wycinkę należy wskazać imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę właściciela nieruchomości, tytuł prawny do władania nieruchomością, nazwę gatunku drzewa lub krzewu, obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm, a w przypadku gdy na tej wysokości drzewo ma kilka pni – obwód każdego z nich (jeśli nie ma na tej wysokości pnia, to podajemy obwód zmierzony bezpośrednio poniżej korony drzewa), wielkość powierzchni, z której zostanie usunięty krzew, miejsce, przyczynę i planowany termin usunięcia drzewa lub krzewu oraz wskazanie, czy usunięcie wynika z celu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jako załączniki należy przedłożyć:

1. rysunek, mapę albo projekt zagospodarowania działki (wykonany przez projektanta z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi) określające usytuowanie drzewa lub krzewu w odniesieniu do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub projektowanych na tej nieruchomości; projekt załącza się gdy przyczyną wycinki jest realizacja inwestycji, dla której trzeba go sporządzić zgodnie z przepisami Prawa budowlanego,
2. ewentualnie, projekt planu nasadzeń zastępczych albo przesadzenia drzewa lub krzewu, tj. gdy planujemy takie działania (ze wskazaniem informacji o liczbie, gatunku lub odmianie drzew i krzewów oraz miejscu i planowanym terminie wykonania nasadzeń bądź przesadzenia),
3. decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach albo postanowienie uzgadniające warunki realizacji przedsięwzięcia, jeżeli takie dokumenty są wymagane dla realizacji danego przedsięwzięcia; dotyczy to nieruchomości położonych na terenach chronionych
4. zezwolenie dotyczące gatunków chronionych, jeżeli zostało wydane.

Przykładowy wniosek zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej można znaleźć tutaj:

https://samorzad.gov.pl/web/gmina-dobron/wniosek-na-wycinke-drzewa-na-cele-zwiazane-z-prowadzeniem-dzialalnosci-gospodarczej

https://bip.mos.gov.pl/prawo/wzory-wnioskow/wniosek-o-wydanie-zezwolenia-na-usuniecie-drzewa-lub-krzewu/

Analogicznie do zgłoszenia, po wpłynięciu kompletnego wniosku lub uzupełnienia go w terminie, na nieruchomości zostaną przeprowadzone oględziny przez urzędnika jednostki samorządu terytorialnego właściwej ze względu na położenie nieruchomości. Urzędnik weryfikuje wówczas, czy usunięcie drzewa lub krzewów nie narusza zakazów obowiązujących odnośnie chronionych gatunków roślin czy zwierząt oraz dokonuje pomiarów drzewa lub krzewów przeznaczonych do wycinki.

Jeżeli w ciągu 14 dni od dnia oględzin, organ nie wyda sprzeciwu w formie decyzji administracyjnej albo sporządzi zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wnioskodawca może zgodnie z prawem dokonać wycinki.

W odniesieniu do drzew rosnących w pasie drogowym drogi publicznej, rezerwacie przyrody lub parku narodowym, projekt zezwolenia na wycinkę jest uzgadniany z odpowiednią instytucją (tj. regionalnym dyrektorem ochrony środowiska lub dyrektorem parku narodowego), która ma nawet 60 dni na wyrażenie stanowiska, a do czasu jej przedłożenia postępowanie ulega zawieszeniu. Jeżeli zaś za przyczyną wycinki stoi realizacja inwestycji, która wymaga pozwolenia (lub rozbiórki) i która koliduje z tym drzewem lub zakrzewieniem, wycinki będzie można dokonać dopiero po uzyskaniu pozwolenia na budowę (rozbiórkę).

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku o pozwolenie na wycinkę, w dokumencie tym będą zawarte nie tylko ważne informacje rozstrzygnięcia, lecz niekiedy również dodatkowe wytyczne, które trzeba spełnić. W pozwoleniu na wycinkę drzew podana jest m.in. wysokość opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu (stawka nie może przekraczać 500 zł w przypadku drzew i 200 zł w przypadku krzewów), którą trzeba uiścić w określonym terminie oraz termin na usunięcie zadrzewień. Organ może również nakazać przesadzenie drzew lub krzewów, czy też wykonanie nowych nasadzeń. Co ważne, można wnioskować o rozłożenie na raty lub przesunięcie terminu płatności na okres nie dłuższy niż 3 lata, jeżeli przemawia za tym sytuacja materialna wnioskodawcy.

Końcowo wskazuję, że w art. 86 ust. 1 u.o.p. wyszczególniono przypadki, w których nie nalicza się opłaty za wycinkę, a do których zalicza się m.in. usunięcie drzew i krzewów, które nie wymaga zezwolenia (skoro nie ma zezwolenia, to i opłaty, którą się w nim ustala).

Dopełnienie wymogów wyszczególnionych w artykule jest niezwykle ważne, ponieważ za brak zgłoszenia lub zezwolenia na wycinkę drzewa przewidziane są administracyjne kary pieniężne, których wysokość wynosi jednokrotność lub dwukrotność opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, w zależności od przewinienia. Od kary zaś można odstąpić jedynie w przypadku, gdy usunięcie rośliny było uzasadnione stanem wyższej konieczności.